A
TABERNA DOS 50
“O
Abegondo dos 50” é o título dun libro editado no ano
2004 do cal é autor o abegondés Pedro A. Barros Pedreira ("Antón do Cruceiro"). Nel relata de forma maxistral a
parroquia de Abegondo na década dos anos 50 do século pasado. Os rueiros, un
por un, as familias que vivían en cada un deles, e as persoas que formaban cada
unha delas.
Centos de anécdotas,
contos, vivencias, biografías van compoñendo este libro que ó meu entender
pouquiñas parroquias de Galicia poden ter tal cousa por escrito. Así era “Antón do Cruceiro”.
De seguido plasmo
textualmente un anaco do libro no que describe a casa que era “A taberna” da parroquia; que por outra
banda, era ben coñecida por él, dado que o seu pai, “Eduardo da taberna”, rexentaraa por algún tempo.
Narra e plasma con
claridade como eran aqueles tempos e que rol xogaba naquel entón un lugar
público como era a taberna.
Comenta así a cousa:
“ …. Abondaría coa taberna
para ter centos de anécdotas. Algunhas menos, poero moitas tamén, na casa do
Secretario do Xulgado. Non podemos incluilo todo, así que nos limitaremos a
tres ou catro detalles. Sempre situados na década dos 50.
Subindo do Naranxo cara ao
Adro, pola estrada de pedra e terra, chea de furados, cuns foxos de apetecible vizosa
herba só comesta polas vacas do lagoeiro, atopabas en primeiro lugar e á
dereita, a casa da taberna, coñecida sucesivamente pola “Casa da Pilara”, “Casa
de Benxamín” e “Casa de Eduardo”, segundo o nome de quen a rexentou en cada
intre, ata comenzos dos 60 cando pechou, cerrou. Esta casa, a maior da
parroquia, mirada de fronte, dividíase en dúas vivendas, esquerda e dereita. A
segunda estaba ocupada no baixo, e avanzando da entrada ao fondo, pola taberna,
a adega cos bocois e barricos de viño e a cociña; no sobrado, por tres
dormitorios da familia dos taberneiro, e no faiado, o “almacén de cachivaches”
e diferentes currunchos para a recolleita de patacas, e de mazás da frondosa e
rica horta. A primeira, a parte esquerda do edificio, como xa se dixo, en
semellante distribución –sen taberna- estaba habitada pola propietaria do
inmoble e, á súa vez, primeira taberneira. Con sendas escaleiras interiores, de
madeira, para subir ás respectivas habitacións do sobrado, na da taberna tiña,
ademais, outra escaleira exterior, de cemento, e unha interior, movible (unha
escada), tamén usada para subirse ás árbores frutais, que comunicadba o sobrado
co faiado. Coa madeira das súas portas da fachada principal –tamén había dúas
laterais e outra posterior-, só con esas dúas, podías facer unha ducia de
portas de agora, ¡como serían de grosas e grandes! Na parte da tía Pilara,
entrando, un corredor de metro e medio de ancho unía a porta dianteira coa
traseira, deixando en primeiro lugar (á esquerda) a cociña, as escaleiras do
sobrado e o comedor.
Básicamente, a taberna era
un auténtico caixón de xastre, un ultramarinos: viños, cafés, augardentes,
anises, licores de todo tipo (¡que ron escarchado, por exemplo!), ou a xenebra
de botellas –de barro, canecos), cervexas, gaseosas, oranxes… (propio dunha
cafetería ou café de hoxe en día); os elementos mínimos-básicos de entón “para
a casa” (arroz, azucre, pan de molete, bacalao, pastas –fideos sobre todo-,
carne de porco –chourizos, touciño, rexóns…-) e larpeiradas (galletas, caramelos,
chocolate, gominolas…). Naturalmente nunca faltaba ese sector alcumado “casa de
comidas”, baseado na tortilla de patacas ou “española”, nun cacho de queixo e
un pedazo de pan, nuns chourizos asados á brasa ou nun anaco de bacalao, nunhas
latas de conservas (sardiñas, bonito)… No inverno (¿para escorrenta-lo frío?),
o tabaldos-pechancos (especie de cilindro oco e de madeira, de vinte
centímetros de altura e un metro de diámetro,completamente cheo de sardiñas
perfectamente colocadas e superpostas filas circulares e conservadas polo
sistema mixto de afumadas e salgadas). Un destes pechancos, envolto en papel de
estraza mollado e metido entre a brasa da lareira un par de minutos, era puro
salitre; tiraba polo viño mellor que os bois polo carro, ¡e como facía entrar
en calor!... Todo iso, ao longo do día, de cada xornada da semana. Pola noite
–o sábado máis que outro día calquera- o negocio centrábase nas partidas de
cartas ata as tantas da madrugada, á luz do gas ou do carburo, ata a chegada da
luz eléctrica á parroquia, feito histórico producido precisamente nos 50. Pero
nesta taberna tamén se vendían, por exemplo: vasoiras, cravos, brochas, puntas,
carburo, gas, xabrón, papel do alzadoiro, café en gran ou muído en muiño manual
propio, tabaco (único estanco da parroquia), papel de fumar, mistos, pedras de
mecheiro…, e todo tipo de cilindradas para a escola e escolantes (gomas de
borrar, pizarriños, lapis, plumas, tinteiros, manecillas, cadernos, pizarras…).
O dito: taberna igual a caixón de xastre. De todo.
Das mil e unha anécdotas de
entón, cómpre, cecais, lembra-la dunha noite de inverno na que un veciño chamou
a outro a falar fóra da taberna para arranxar certos malentendidos entrámbolos
dous. O resultado final -¡para que entrar en detalles1-, foi un navallazo do
primeiro ao segundo na faciana que lle abríu, literalmente, a cara dende a
patilla ao queixo, cunha navalla barbeira. Coa conseguinte multa da garda civil
ao taberneiro de ¡CEN PESOS! ¿moito máis de trescentos euros de hoxe?. E o
taberneiro sen comelo nin bébelo, só por ter aberto ás doce e media, cando o
horario de peche estaba establecido nas doce. Suceso acaecido ás portas dos 50.
Concretamente en 1948.
¡Quén lle dera ao asinante
destas páxinas disponer das alcumadas “libretas” de contabilidade, onde
figuraban os debedores e os pufistas, capaces de deberle ao taberneiro de só un
mes o que el/ela podería gañar nun ano! Tódolos pufistas eran debedores, pero
non tódolos debedores nin moitísimo menos eran pufistas. A palabra mais oída ao
longo do día, ou da noite, de calquera mes, estación e época do ano era de
“¡Apunta!”. Dende un cacho de pan ata unha tableta de chocolate ou unha rolda
perdida na partida, todo o mundo aclamaba, sen rubor, sen vergnza: “¡Apunta!”.
Entre a necesidade –o mercado para a casa-, o vicio –as consumicións das
partidas da baralla-, a ausencia doutras diversións –nin, como xa queda
apuntado, electricidade había- e o vicio dos enganchados ao alcohol,
repartíanse os papeis da obra de teatro diaria, alcumada “A taberna”… Un cadro
importante, nesta obra teatral, aparecía escrita nunha libreta verde das
débedes pola clientela mercado ao fiado. Curiosamente –difícil de crer pero
certo-, salvo rarísimos casos, todo o mundo ía saldando as débedas, tardando
máis ou menos, pero saldándoas. O Abegondo dos 50 estaba formado, en xeral, por
xente de palabra, seria e cumpridora.
Na vivenda esquerda da casa
da taberna, onde vivía a propietaria, destacaban dúas actividades: a visita de
ducias de pagadores –da renda e a de veciños a face-la pelota a un dos
potentados oficiais da parroquia. Numerosos veciños, principalmente de Abegondo
e Montouto, levaban en aluguer leiras e monte destes terratenentes, e rematadas
as mallas acudían cos ferrados de trigo pactados.
Na seguinte casa, pola mesma
man da estrada estaba a casa do ….”
 |
| Portada de "O Abegondo dos 50" |
 |
| Foto na que aparece "Eduardo da taberna", protagonista do historia e pai do autor, Pedro A. Barros Pedreira. |
*********************************************
NOVA PUBLICACION
A loita guerrilleira contra o réxime de Franco tivo como punto de actuación destacado a comarca de Betanzos. En canto á súa organización, na que o Partido Comunista xoga un destacado papel, Abegondo foi un dos puntos en donde se inician os primeiros contacto entre os principais dirixentes.
Un período convulso este da postguerra civil do 36. Na publicación "A loita guerrilleira contra o réxime de Franco en Abegondo e comarca de Betanzos" faise un percorrido de feitos históricos que marcaron a toda unha xeneración. Un relativo cronolóxico desde aqueles primeiros días en que chegan noticias da sublevación de parte do exército no Norte de África ata momentos de máxima tensión que aconteceron no territorio.
A publicación contén datos en cómo se desevolven os primeiros contactos para conformar as partidas organizadas que sexan capaces de desestabilizar ao sistema, as acción mais salientables (morte do crego de Viós, atentado contra a Garda Civil en San Tirso de Mabegondo ou o incendio da Casa do Concello de Abegondo).
Un recopilatorio en definitiva que nos adentra a aqueles anos da década dos 40 do século XX como foi a loita guerrilleira nas aldeas e pobos da comarca de Betanzos e con maior incidencia no concello de Abegondo.
Video:
En Amazón: Disponible en formato Ebook e Libro de tapa blanda
A loita guerrilleira contra o réxime de Franco en Abegondo e comarca de Betanzos en AMAZON (+info)
-----------------------------------------------------------------------------------
Enlaces que lles poden interesar:
No hay comentarios:
Publicar un comentario